De grootste verandering vindt plaatst bij de leerlingen van het eerste leerjaar, wanneer het schooljaar in september van start gaat. Ze krijgen een grotere boekentas, veranderen van speelplaats en maken ineens lange uren in de schoolbanken, met veel minder ruimte voor spel en beweging. In België beginnen ze in het eerste leerjaar ook voor het eerst met de lesjes van islamitische godsdienst. Voor mij en mijn collega’s is het altijd weer even zoeken naar de juiste aanpak en methode. De jonge kinderen kunnen namelijk nog niet lezen of schrijven, maar ze zijn in de klas wel volop aan het oefenen. In deze blog probeer handvaten aan te reiken aan islamleerkrachten, maar ook aan ouders om naast de klasleerkracht een extra oefenkans te creëren voor hun kinderen. Uiteraard met inbreng vanuit een islamitische invalshoek.

Lettervolgorde volgens een methode

De meeste klasleerkrachten volgen een bepaalde methode om letters aan te leren. Zo maken veel scholen bijvoorbeeld gebruik van de maan-roos-vis methode. (Zwijsen) Deze methode biedt in verschillende delen een kleine selectie letters aan, zodat het kind er telkens andere woordjes, letters en klanken bijleert. Deze volgorde is zodanig opgebouwd zodat het leren vergemakkelijkt wordt. Het kind vertrekt vanuit korte woordjes en vanuit deze woorden leert het de verschillende letters. Met de aangeleerde letter kan het kind weer oneindig veel nieuwe woorden maken. Iets wat voor een volwassene vanzelfsprekend lijkt, maar voor een kind vaak een grote ontdekking is.

Klanken en uitspraak

Velen van jullie zullen net als ik de klanken van het alfabet nog op een bepaalde manier geleerd hebben: Namelijk, Aaa, Bee, Cee, Dee, Ef, Em, Er, enz. Het is goed om te weten dat de kinderen nu leren om de letters uitspreken volgens hun klank, je zegt dus bbb, mmm, fff,.. Een handig filmpje dat ik tegenkwam om zelf je uitspraak mee te oefenen is deze van Kennis kids. Probeer dit ook in het oefenen met je kind of tijdens het lesgeven consequent te blijven doen.

Aan de slag in de islamklas!

Hoe ga je nu concreet aan de slag in de klas of thuis? Ik probeer jullie in drie stappen mee te nemen in mijn eigen voorbereiding.

Stap 1: bevraag de leerkrachten over de methoden die ze gebruiken in de klas en bestudeer deze.

Stap 2: Vraag naar de planning om te weten welke woordjes er iedere week aangeleerd worden. (De lessen islamitische godsdienst worden in België 1x in de week gegeven, dus de kinderen kunnen in een week redelijk wat vooruitgang gemaakt hebben.)

Stap 3: maak een eigen planning op basis van je leerplan waarin je rekening houdt met de letters die aangeleerd zijn.

De leerlingen uit mijn scholen werken met de methode Veilig leren lezen, kim versie. Daarin komen onderstaande woordjes voor. Bijvoorbeeld het woordje ‘ik’. Als openingsthema begin ik mijn lessen met het thema ‘ik ben een moslim.

Zo kan je binnen dit thema met je kind of leerlingen op onderzoek gaan wat een moslim is, hoe hij eruitziet en wat hij allemaal doet. Ondertussen kan je ook al wat oefenen met de schrijf en de spraakmotoriek. Het woordje ‘ik’ is hiervoor uitermate geschikt

Wat betreft de andere woordjes, daar hoef je op zich niet letterlijk rekening mee te houden, toch is het leuk om bij je leerstof te linken aan sommige woorden, denk maar aan de ‘vis’ in het verhaal van de profeet Yoenoes.

In bovengenoemde methode komen de woorden ‘maan’ en ‘zon’ voor, die je kan bespreken als creaties van Allah. Ook de dieren ‘kip-aap-mug-muis-duif-geit’ kun je gebruiken als schepselen van Allah. Dit alles kun je vervolgens linken aan een van de Namen van Allah, namelijk De Schepper – ‘Al-Khaliq’. Dit zijn maar enkele voorbeeldjes waar je uiteraard zelf een (andere) invulling aan kunt geven.

Sommige letters komen vrij laat aan bod, zoals de letter ‘L’ in Allah, islam of moslim. Je zou deze woorden op dat moment al wel kunnen aanbieden, maar enkel mondeling, onder de vorm van een verhaal of spel. Ook langere woorden zoals de naam van de profeet Mohammed zijn nog te moeilijk om te lezen of zelfs te herkennen. Persoonlijk gebruik ik daarvoor symbolen i.p.v. letters. Deze symbolen kun je zelfs nog blijven inzetten wanneer het kind wel alle letters kan lezen.

Oefenen, oefenen, oefenen…

Het schrijven van letters wordt op school vaak geoefend met pen en papier. Maar weet je dat er nog een heleboel andere manieren die kinderen geweldig vinden om letters mee te oefenen? Ik heb er een paar voor jullie verzameld:

1. Oefenen met plasticine of klei: letters boetseren vinden kinderen niet alleen leuk, ze oefenen hiermee ook gelijk de fijne motoriek en de creativiteit.
2. Wandelen op de speelplaats: teken letter(s) die gekend zijn op de speelplaats of plak ze met schilder tape op de grond. Laat de kinderen op dezelfde manier over de letter wandelen, als de manier waarop hij wordt geschreven.
3. Schrijven in zand of zout: neem een groot dienblad en vul dit met zand of zout en laat de kinderen de letters schrijven met de vinger of met een stok.
4. Zoeken in kranten en tijdschriften: geef de kinderen een letter en laat ze dezelfde letter in verschillende formaten zoeken in kranten en tijdschriften en op een blad plakken.
5. Vinger verven: teken de letters op een blad en laat de kinderen eroverheen gaan met vingerverf door stipjes te zetten in de schrijfrichting.
6. Het lichaamsalfabet: de leerlingen kiezen een letter of een woord en beelden het uit volgens uitbeeldingsaffiche.
7. Letterklanken oefenen: neem een blad met een aantal afbeeldingen plaats een letter in het midden. Laat de kinderen de objecten aanduiden die met die letter beginnen.
8. Zoek de letter: aan de hand van letterkaarten (eventueel met islamitische woorden) laat je ze bepaalde letters zoeken. I.p.v. legoblokjes kun je ook fiches of stukjes papier gebruiken.

Heb jij nog een leuke activiteit die je met ons wilt delen? Laat een reactie achter onderaan dit artikel!

Fi amanillah, Amani